خاتم‌کاری هنر آراستن سطح اشیاء به صورتی شبیه به موزاییک، با استفاده از مثلث‌های کوچک و منظم هندسی است. این مثلث‌ها از چوب‌های گوناگون، فلز (برنج) و استخوان ساخته می‌شوند و هر چه ریزتر و ظریف‌تر باشند، خاتم مرغوب‌تر است.

خاتم‌کاری هنر آراستن سطح اشیاء به صورتی شبیه به موزاییک، با استفاده از مثلث‌های کوچک و منظم هندسی است. این مثلث‌ها از چوب‌های گوناگون، فلز (برنج) و استخوان ساخته می‌شوند و هر چه ریزتر و ظریف‌تر باشند، خاتم مرغوب‌تر است.

تاریخچه و سیر تحول

تاریخچه دقیق پیدایش خاتم‌کاری مورد بحث است، اما شواهد بسیاری حاکی از آن است که این هنر اصیل حداقل به قرن پانزدهم میلادی (دوران تیموریان) می‌رسد. برخی مورخین، شیراز را خاستگاه اصلی خاتم‌کاری می‌دانند.

اما دوران صفویه، نقطه عطف و اوج شکوفایی خاتم‌کاری در ایران بود. با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت، این شهر به مرکز اصلی و مهم تولید و توسعه خاتم‌کاری تبدیل شد و هنرمندان تحت حمایت دربار، سبک‌ها و تکنیک‌های جدیدی را ابداع کردند. نمونه‌های برجسته این هنر در اصفهان را می‌توان در درب‌ها و سقف‌های ابنیه‌ای چون مسجد شیخ لطف‌الله و کاخ چهل ستون مشاهده کرد.

خاتم‌کاری و مجموعه خانه میراث

فعالیت خانه میراث در زمینه تحقیق و توسعه و رزومه‌سازی دیجیتال، می‌تواند بر روی ثبت الگوهای هندسی و رازهای ساخت مثلث‌های خاتم‌کاری اصفهان متمرکز شود. ایجاد آرشیو دیجیتال از طرح‌های اصیل صفوی و معرفی هنرمندان معاصر که همچنان به روش‌های سنتی این هنر کهن وفادارند، یک گام مهم در حفظ میراث ناملموس اصفهان است.